HOẠT CHẤT PROFENOFOS TRONG NÔNG NGHIỆP CÓ TÁC DỤNG GÌ?

Hoạt chất Profenofos là một trong những hoạt chất trừ sâu phổ rộng được sử dụng phổ biến trong nông nghiệp hiện nay. Với khả năng tiếp xúc và vị độc mạnh, Profenofos giúp tiêu diệt nhanh chóng các loại sâu hại nguy hiểm như sâu cuốn lá, sâu đục thân, bọ trĩ... Bài viết sau Halong Agrochem sẽ giúp bạn hiểu rõ về cơ chế, công dụng và cách dùng hoạt chất này hiệu quả, an toàn.

1. Hoạt chất Profenofos là gì?

Hoạt chất Profenofos là một hoạt chất thuộc nhóm thuốc trừ sâu lân hữu cơ (Organophosphate Insecticides), được sử dụng phổ biến trong nông nghiệp để phòng trừ nhiều loại sâu hại nguy hiểm. Đây là hoạt chất có khả năng tác động mạnh bằng cả đường tiếp xúc và vị độc, nghĩa là sâu sẽ chết khi bò qua vùng phun thuốc hoặc ăn phải lá, quả có dính thuốc.

Về mặt hóa học, Profenofos có công thức phân tử là C₁₁H₁₅BrClO₃PS, tồn tại dưới dạng chất lỏng màu vàng, mùi hăng nhẹ, tan tốt trong dung môi hữu cơ. Trong các sản phẩm thương mại, hoạt chất này thường có dạng EC (nhũ dầu đậm đặc) với hàm lượng phổ biến là 500g/lít.

Hoạt chất Profenofos được đăng ký và sử dụng tại nhiều quốc gia từ những năm 1980 và hiện nay có mặt trong hàng trăm thương hiệu thuốc trừ sâu khác nhau. Tại Việt Nam, hoạt chất này thường được sử dụng để bảo vệ các loại cây trồng như lúa, rau màu, bông, cà phê, điều, sầu riêng... khỏi các đối tượng sâu hại phổ biến.

Hoạt chất profenofos

2. Cơ chế tác động đặc biệt của hoạt chất Profenofos

Hoạt chất Profenofos tác động lên hệ thần kinh của côn trùng bằng cách ức chế men cholinesterase – một enzyme thiết yếu trong việc truyền dẫn tín hiệu thần kinh. Khi bị ức chế, côn trùng tê liệt và chết nhanh chóng.

Hoạt chất này có 2 cơ chế chính:

• Tiếp xúc: Diệt sâu khi chúng bò qua vùng có thuốc.
• Vị độc: Khi sâu ăn phải phần cây đã phun thuốc.

Ngoài ra còn có các tác động khác như xông hơi, thấm sâu và chuyển vị.

Đặc biệt, Profenofos thẩm thấu tốt qua biểu bì côn trùng nên hiệu lực mạnh và nhanh.

Cấu tạo hoạt chất profenofos

3. Hoạt chất Profenofos có phòng trừ được sâu gì?

Profenofos được đánh giá cao vì khả năng diệt trừ nhiều loại sâu hại trên nhiều cây trồng. Một số đối tượng thường gặp:

4. Ưu điểm và nhược điểm của hoạt chất Profenofos

Ưu điểm:

• Tác động nhanh: Sau khi phun 1 – 2 giờ là sâu bị tê liệt, chết nhanh.
• Phổ rộng: Hiệu quả trên cả sâu miệng nhai lẫn sâu chích hút.
• Khả năng thẩm thấu tốt: Diệt cả trứng và sâu non ở mặt dưới lá, ngóc ngách khó tiếp cận.
• Ít bị rửa trôi: Bám tốt vào bề mặt lá.

Khuyết điểm:

• Độc tính cao đối với môi trường và cả con người
• Gây ảnh hưởng đến thiên địch
• Mùi gây khó chịu

Sâu hại cây 

5. Một số sản phẩm chứa hoạt chất Profenofos phổ biến 

Tên thương mại	Hoạt chất chính	Hàm lượng phổ biến
Profen 500EC	Profenofos	500g/l
Bassa 50EC	Profenofos	500g/l
Sanfos 585EC	Profenofos + Cypermethrin	585g/l (phối hợp 2 hoạt chất)
Goldfos 72EC	Profenofos + Permethrin	Tăng hiệu lực phổ rộng

Các sản phẩm trên thường có dạng EC (nhũ dầu), dễ sử dụng, pha loãng với nước rồi phun trực tiếp.

Ngoài ra, vẫn còn có nhiều sản phẩm thuốc BVTV có thành phần chính là Profenofos, hoặc Profenofos kết hợp với các hoạt chất khác có công dụng hiệu quả, được nhiều bà con tin dùng. 

6. Hướng dẫn sử dụng hoạt chất Profenofos hiệu quả

Liều lượng: Tùy theo sản phẩm và sâu hại cụ thể. Ví dụ với Profen 500EC:

Liều dùng: 20 – 30 ml/ bình 16 lít (hoặc 0.8 – 1.2 lít/ha)

Thời điểm phun: Khi sâu non mới xuất hiện, phun vào sáng sớm hoặc chiều mát.

Lặp lại: 7 – 10 ngày/lần nếu sâu vẫn còn. 

Nên luân phiên Profenofos với hoạt chất khác để tránh hiện tượng sâu kháng thuốc.

Tuân thủ đúng liều lượng được sử dụng trên bao bì sản phẩm.

Nông dân sử dụng hoạt chất Profenofos

7. Những lưu ý an toàn khi sử dụng hoạt chất Profenofos

Vì hoạt chất Profenofos thuộc nhóm lân hữu cơ nên có độc tính trung bình – cao với người và động vật. Cần chú ý:

7.1. Trang bị bảo hộ khi phun

Mang khẩu trang, găng tay, kính bảo hộ, quần áo dài tay.

Không ăn uống, hút thuốc trong quá trình pha và phun thuốc.

7.2. Tuân thủ thời gian cách ly

Với lúa, rau: Cách ly ít nhất 14 ngày trước thu hoạch.

Với cây ăn trái: 21 ngày trở lên, tùy nhãn hướng dẫn.

7.3. Bảo quản và xử lý bao bì

Để thuốc nơi khô ráo, tránh ánh nắng, xa tầm tay trẻ em.

Vỏ chai, bao bì phải chôn lấp đúng quy định, không bỏ bừa bãi ra môi trường.

An toàn khi sử dụng hoạt chất Profenofos

8. Có nên sử dụng hoạt chất Profenofos thường xuyên?

Không nên lạm dụng Profenofos vì:

• Sâu có thể sinh kháng thuốc nếu dùng liên tục.
• Có thể gây tồn dư nếu không tuân thủ cách ly.
• Ảnh hưởng hệ sinh thái nếu dùng quá liều hoặc không đúng cách.
• Nên luân phiên Profenofos với các hoạt chất khác như Emamectin, Abamectin, Spinetoram, Dinotefuran,... để tăng hiệu quả và bền vững trong canh tác.

Hoạt chất Profenofos là hoạt chất trừ sâu phổ rộng, mang lại hiệu quả rõ rệt trên nhiều loại sâu hại khó trị. Tuy nhiên, đây là hoạt chất có độc tính, đòi hỏi người dùng phải hiểu rõ cách dùng, liều lượng và lưu ý an toàn khi sử dụng.

Nếu bạn đang tìm giải pháp, sản phẩm hiệu quả để trị sâu đục thân, sâu cuốn lá, bọ trĩ hay sâu xanh – Hoạt chất Profenofos là lựa chọn đáng cân nhắc. Nhưng đừng quên luân phiên hoạt chất và tuân thủ hướng dẫn kỹ thuật để bảo vệ cây trồng – và cả sức khỏe con người.